De kurkentrekker werd, zoals zoveel andere uitvindingen, uit noodzaak geboren. Zodra de eerste flessen met kurk in de zeventiende-eeuw arriveerden, begonnen uitvinders instrumenten te bedenken om het verwijderen van die kurken te vergemakkelijken.
De vroegste verwijzing naar een kurkentrekker komt uit 1680. In de volgende 300 jaar zouden uitvinders honderden patenten indienen, steeds weer een verbeterde versie op deze eerste kurkentrekkers. Hier is een korte geschiedenis:
De eerste gepatenteerde kurkentrekker
Dominee Samuel Henshall ontving in 1795 ‘s werelds eerste patent voor een kurkentrekker. Henshall, een religieuze functionaris in Oxford, Engeland, werkte samen met Mathew Boulton, een vooraanstaande fabrikant in Birmingham, om zijn kurkentrekker op de markt te brengen. Henshall’s belangrijkste verbetering was het toevoegen van een hol gedeelte tussen het handvat en het uiteinde. Het holle gedeelte diende voor twee doelen: het voorkomt dat de gebruiker te diep in de kurk schroeft en het dwingt de kurk zelf om te draaien zodra die limiet is bereikt, waardoor de verzegeling tussen de kurk en de hals wordt verbroken.
De kurkentrekker van Henshall was zo effectief dat hij meer dan 100 jaar veelvuldig werd gebruikt. Kurk enthousiastelingen beweren dat hoewel Henshall het ontwerp mogelijk gepatenteerd heeft, hij waarschijnlijk niet de uitvinder ervan was, aangezien soortgelijke modellen decennia eerder door anderen werden gemaakt.
Samuel Hanshell’s patent voor een kurkentrekker – toegekend in 1795
Het uitvinden van de enkele draairichting
De volgende belangrijke innovatie in het ontwerp van kurkentrekkers is te herleiden tot een andere Engelsman, Edward Thompson. Thompson documenteerde in een patent uit 1802 een manier om een gebruiker in staat te stellen de kurkentrekker in één richting te draaien door geneste schroeven te gebruiken, die in tegengestelde richting draaien. Als een schroef zijn limiet bereikte, greep een tweede schroef in, waardoor de kurk zijn opwaartse beweging kon beginnen. Dit ontwerpelement vond zijn weg naar vele andere kurkentrekker ontwerpen, waaronder de beroemde “Zig-Zag” kurkentrekker.
Kelnersmes
In 1882 diende de Duitse uitvinder Carl F.A. Wienke een patent in op het kelnersmes. Deze slanke, opvouwbare kurkentrekker (in een vorm die lijkt op een zakmes – het verdient nog een andere naam, het ‘sommeliersmes’), maakt gebruik van een schroef en een enkele hendel. Het handvat van het kelnersmes gebruikt de zijkant van de wijnfles als hefboomwerking, waardoor de opwaartse trek van de kurk wordt verlicht. Hoewel dit ontwerp veel verbeteringen heeft ondergaan – de dubbele scharnierende hendels van de “Pull-Tap” – heeft de basisvorm zijn waarde bewezen, omdat de talloze variaties enorm populair blijven, zowel bij restaurant- en barprofessionals als bij thuiswijndrinkers.
Carl F.A. Wienke’s patent – toegekend in 1883
De hefboom
De kurkentrekker met dubbele hefboom en tandwiel vindt zijn oorsprong in H.S. Heely’s Brits patent uit 1888, de A1 Heeley Double Lever. Het ontwerp, gepatenteerd door de Italiaanse ontwerper Dominick Rosati, blijft behoorlijk populair. Terwijl je de schroef in de kurk draait, komen aan beide kanten van de hals van de fles een paar hendels omhoog. Als je de hendels naar beneden duwt, komt de kurk omhoog. Wanneer het is gemaakt van zwaarder, dikker metaal, is het gemakkelijk in gebruik en behoorlijk effectief. Goedkope, lichtere versies kunnen frustrerend zijn om te gebruiken, omdat de hefboomwerking die de kurkentrekker zou moeten bieden er gewoon niet is.
Dominick Rosati’s patent voor een kurkentrekker – toegekend in 1930
Moderne innovaties
In 1979 werd de ‘Screwpull’-kurkentrekker geïntroduceerd, ontworpen en gepatenteerd door Herbert Allen, een ingenieur in de olie- en ruimtevaartindustrie die in de jaren vijftig verliefd werd op wijn tijdens een reis door Europa. Allen gebruikte polycarbonaat en geavanceerde metalen om een kurkentrekker te produceren die zo elegant was dat hij zijn weg vond naar de permanente collectie van The Museum of Modern Art. Het slanke apparaat wikkelt zich rond de bovenkant van de fles. Om hem te gebruiken draai je simpelweg de plastic schroef.
Herbert Allen behaalde nog een octrooi voor een kurkentrekker met enkele hendel, die een reeks neerwaartse bewegingen maakte om in de kurk te gaan, hem eruit te trekken en vervolgens van de schroef te glijden. “The Rabbit” maakte dit type kurkentrekker beroemd bij consumenten, als een uiterst gemakkelijk te gebruiken, maar dure manier om kurken betrouwbaar te verwijderen.
Bron Vinepair.com
Herbert Allen’s Screwpull Corkscrew – toegekend in 1981
