Het Franse Appellation d’Origine Protégée (AOP) systeem is ontworpen om te reguleren welke wijnen waar en hoe worden geteeld. Het lijkt voorouderlijk en al lang ingeburgerd, zoals een lied van Duke Ellington of de Golden Rule. In werkelijkheid debuteerde het systeem in 1937 als reactie op enkele zeer 20e-eeuwse problemen.
“Er waren in feite twee redenen waarom Frankrijk het systeem van gecontroleerde benamingen heeft gecreëerd: phylloxera en fraude”, zegt Michele Thomas, de assistent-manager van Greene Grape Wine & Spirits in Brooklyn, New York.
Voor niet-ingewijden: phylloxera is een ongedierte in de wijngaard dat in 1895 de helft van de Franse wijnstokken vernietigde. De productie kelderde, dus ondernemende oplichters verkochten nep-Franse wijn aan dorstige consumenten. Dit waren natuurlijk geen kwaliteitswijnen.
“Dunne wijnen werden vermengd met zaken als suiker, zwavelzuur en zelfs gips”, zegt Thomas. “Uit Algerije geïmporteerde producten werden verkocht als Bourgonge, wijnen werden gemaakt van rozijnen- en druivenpersingen en de invoer werd verkocht als Chablis. Het was een totale verwarring.”
Om zijn reputatie te behouden en de wanorde te herstellen, nam Frankrijk in 1989 een wet aan om de normen van zijn wijn te codificeren. Aanvullende decreten zorgden voor een verdere verfijning van de productie, vooral in de zuidelijke Rhône, waar advocaat-wijnbouwer Baron Le Roy vanaf 1923 de beste resultaten voor het maken van Châteauneuf-du-Pape promootte.
In 1937 introduceerde Frankrijk zijn AOP-systeem, dat toen Appellations d’Origine Contrôlées (AOC) heette, en keek nooit meer achterom.
“De Fransen gingen aan de slag met het opstellen van Appellations d’Origine Contrôlées (AOC’s) als eenden in het water”, schreven Hugh Johnson en Jancis Robinson in hun encyclopedische Wereldatlas voor wijn (Mitchell Beazley, 8e editie, 2019). In 2008, toen de Europese Unie het continentbrede classificatiesysteem “Beschermde Oorsprongsbenaming” (BOB) oprichtte, had Frankrijk meer dan 350 zorgvuldig gereguleerde AOP’s.
Frankrijk was natuurlijk niet het eerste of enige land dat de productie en de plaats van bepaalde wijnen codeerde. Douro Valley Port en Hongaarse Tokaji lanceerden bescherming al in de 18e eeuw.
En in Chianti Classico in Toscane “was het al in 1444 dat er een lokale regelgeving werd ingevoerd om telers te vertellen wanneer ze mochten gaan oogsten”, schreven Johnson en Robinson.
Toch waren er een aantal redenen waarom Franse AOP’s in de 20e eeuw van de grond kwamen. Naarmate de industriële economie evolueerde, gaf de aanduiding de consumenten het vertrouwen dat wat ze kochten zowel echt als van hoge kwaliteit was. Hierdoor konden wijnmakers op hun beurt meer in rekening brengen.
Andere wijnproducerende landen namen er nota van: “Vooral in de jaren na de Tweede Wereldoorlog zagen landen het prestige dat het AOC-systeem aan de Franse wijnindustrie bracht (om nog maar te zwijgen van de winst) en hadden ze zoiets van: “Dat werkt. Dat moeten we ook helemaal doen”, zegt Thomas.
Als imitatie de oprechtste vorm van vleierij is, is Franse wijn al lang de schoonheid van het bal.
Door Emily Saladino